خانه صادق هدایت گمشده ای در دل تاریخ تهران
خانه صادق هدایت که زمانی متعلق به پدر او یعنی هدایت قلیخان اعتضاد الملک بود، یکی از خانه های قدیمی باقی مانده از دوران قاجار است که شاید کم اقبالی و یا کم توجهی به آن باعث شده تا امروز این بنا به دست فراموشی سپرده شود.
صادق هدایت در سال ۱۳۳۰ در روز ۱۹ فروردین ماه که مصادف با جشن زرتشتیان برای شادی روح درگذشتگان خود است، در پاریس خودکشی کرد و در گورستان پر لاشز دفن شد.
متاسفانه خانه ی این نویسنده و روشنفکر ایرانی با وجود اینکه در سال ۱۳۷۸ با شماره ۲۴۹۱ به ثبت آثار ملی رسید اما امروزه به دلیل عدم رسیدگی به آن، وضعیت چندان مطلوبی ندارد.
در این نوشتار از سری مقالات تهرانگردی سامانه اجاره آپارتمان و سوئیت مبله در تهران” اجاره خونه“ تصمیم داریم تا درخصوص این بنای به جا مانده از دوران قاجار برای علاقمندان به تاریخ سخن بگوییم.
تاریخچه
خانه پدری صادق هدایت پیشتر متعلق به میرزا سید احمد منشی باشی، نخست وزیر کشور ایران در دوران مشروطیت، بود.
صادق هدایت که ۳ خواهر و ۲ برادر دیگر نیز داشت در این خانه سکونت داشته و تا سال های آخر پیش از خروج از کشور به دلیل آنکه ازدواج نکرده بود در همین خانه ی پدری می زیسته است. پیش از آخرین سفر او به اروپا، خانه صادق هدایت در سال ۱۳۲۳ به فرد دیگری فروخته شد.
خانه صادق هدایت در سال ۱۳۵۳ توسط دفتر فرح پهلوی خریداری شد تا به خانه موزه صادق هدایت تبدیل شود و وسایل ایشان نیز از بازماندگان و اقوام دریافت شد تا در این موزه به نمایش عموم درآید. اما با شکل گیری انقلاب کار نیمه تمام مانده و این بنا به دانشگاه علوم پزشکی و سپس به بیمارستان امیر اعلم واگذار می شود.
بعد از آن این خانه تبدیل به مهد کودک شد و وسایل صادق هدایت نیز به موزه رضا عباسی منتقل شدند و در سال ۸۱ فقط ی بار در معرض دید عموم قرار گرفتند.
پس از آن خانه قدیمی صادق هدایت برای مدتی به پایگاه مقاومت بسیج شهید منتظری و مدتی نیز به عنوان کانون بسیج جامعه پزشکی استفاده شد. سپس این بنا به مرکز مطالعه و کتابخانه تبدیل شد. امروزه نیز خانه صادق هدایت به عنوان انبار ضایعات بیمارستان استفاده می شود.
معماری بنا
مساحت زمین این خانه حدود ۱۴۰۰ متر می باشد که ورودی اصلی این خانه در سمت جنوبی زمین قرار دارد. حیاط بیرونی در سبک باغ های ایرانی طراحی شده است و ساختمان اصلی نیز در دو طبقه طراحی و ساخته شده است. ساختمان اصلی از یک زیرزمین و یک طبقه روی آن که حدود ۱۲۰ سانتی متر بالاتر از قسمت کف حیاط است بنا شده است.
تالار اصلی خانه در ابعاد ۴ در ۶ می باشد که ایوان جلوی آن با پله های قرینه از دو سمت، زیبایی وصف ناشدنی را به بنا بخشیده است. زیر زمین خانه صادق هدایت نیز که حدودا ۸۰ متر می باشد با معماری تاق ضربی بوده و از طبقه ی اول دسترسی به آن امکان پذیر است.
در اطراف حیاط جنوبی، کاشی هایی با طرح های مردان با پوشش قاجار، فرشته های عریان و گل و بوته به کار برده شده است و در مرکز حیاط نیز یک حوض سنگی زیبا قرار دارد.
ورودی آب نیز از سمت شمال ساختمان می باشد که امروزه خشک شده است.
خانه صادق هدایت کجاست؟
آدرس: تهران- خیابان سعدی- خیابان شهید سروش الدین تقوی- پلاک ۳ (۱۱سابق)- خانه قدیمی صادق هدایت.
دسترسی به خانه صادق هدایت با مترو: از طریق خط یک مترو (تجریش-کهریزک) و یا خط ۴ مترو(ارم سبز-کلاهدوز) خودتان را به ایستگاه مترو دروازه دولت برسانید. پس از خروج از ایستگاه به سمت خیابان سعدی و سپس خیابان تقوی حرکت کنید. با چند دقیقه پیاده روی از ایستگاه به مقصد خواهید رسید.